[ Pobierz całość w formacie PDF ]
odniesienie do czasu, albo do miejsca, albo do rzeczy, która z niej pochodzi - na przykład
działanie, albo do rzeczy, która przychodzi do niej - na przykład doznawanie. W rezultacie,
gdy ta ((pierwsza)) rzecz nie bytuje realnie, nikt nie może jej przesunąć z jednego stanu w
drugi, kolejno aż do osiągnięcia kresu. Podobnie jeśli działający nie istnieje realnie, nie może
spowodować przejścia jakiegoś bytu z jednego stanu w drugi. Tych więc siedem
((kategorii)), to przypadłości. A więc byt odnosi się do tych dziesięciu rzeczy, które są
18
najwyższymi rodzajami rzeczy: substancja, ilość, jakość, relacja, gdzie , kiedy ,
położenie, posiadanie, działanie, doznawanie.
16. Jakie jest odniesienie bytu do tych dziesięciu ((kategorii))
Ludzie, którym brak ostrej przenikliwości, wyobrażają sobie, że słowo byt odnosi się
do tych dziesięciu rzeczy przez wspólnotę nazywania w ten sposób, że byłaby tylko jedna
nazwa dla dziesięciu rzeczy i że znaczenie tej samej nazwy nie byłoby jedyne. Jest to
nieścisłe, ponieważ gdyby tak było, to gdy mówimy, że substancja jest , sprowadzałoby się
to do powiedzenia: substancja substancja , i w tym wypadku znaczenie bytu substancji nie
byłoby inne niż znaczenie substancjalność . Tak samo słowo jest odnosząc się do jakości,
nie miałoby innego znaczenia niż jakość . Przeto gdyby ktoś powiedział: jakość jest , to
sprowadzałoby się do powiedzenia: jakość jakość . Tak samo, gdyby powiedzieli:
substancja jest , sprowadzałoby się to do powiedzenia substancja substancja . W na-
stępstwie tego nie byłoby prawdą, że jakaś rzecz jest albo nie jest , ponieważ jest nie
miałoby jednego znaczenia, lecz dziesięć znaczeń. Tak samo byłoby dla nie jest . Zatem nie
byłoby dziesięciu przypadków (( jest albo nie jest )), i co więcej, wykład ten nie miałby
żadnego sensu.
Wszyscy ludzie rozsądni wiedzą dobrze, że gdy mówimy: substancja jest albo
przypadłość jest , to przez słowo byt rozumiemy jedno znaczenie, tak jak przez słowo
niebyt . Zapewne, gdy rozważasz oddzielnie byt, wówczas byt każdej rzeczy jest inny ((i
jemu właściwy)). Tak samo substancja szczegółowa jest inna w każdej rzeczy ((i jej
właściwa)). To nie przeszkadza, żeby była substancja powszechna, która byłaby wspólna
wszystkim rzeczom - lecz w porządku koncepcji; albo żeby był jakiś byt powszechny,
wspólny wszystkim rzeczom -lecz w ((porządku)) koncepcji. Lecz, chociaż by tak właśnie
było, byt nie odnosi się bynajmniej do tych dziesięciu ((kategorii)) w ten sam sposób, co
zwierzęcość do człowieka i do konia (ponieważ jeden nie ma więcej zwierzęcości niż drugi),
ani też w ten sam sposób, co białość do śniegu i do kamfory (ponieważ jedno nie ma jej
więcej niż drugie) co sprowadzałoby byt do jednoznaczności. Wszak jednoznaczne
nazywa się to, co odnosi się do wielu rzeczy, lecz zawsze w tym samym znaczeniu i bez
żadnej różnicy,
Otóż byt jest na pierwszym miejscu dla substancji. Za pośrednictwem substancji jest on
dla ilości, jakości i relacji. Za ich pośrednictwem jest on dla reszty ((dziesięciu kategorii)).
Byt czerni, białości, długości i szerokości nie jest tym samym, co byt czasu i zmiany, gdyż te
pierwsze są stałe, podczas gdy czas i zmiana nie są takie. Byt więc odnosi się do tych
19
kategorii przez stopnie więcej i mniej, jakkolwiek ma zawsze to samo znaczenie; termin ten
nazywa się analogiczny .
Znaczenie istnienia w odniesieniu do tych kategorii nie jest istotowe i nie jest istotą
czegoś możliwego - co wyłożyliśmy już uprzednio. Z tego to właśnie względu nie można
powiedzieć, że jakaś rzecz uczyniła człowieka substancją, albo że zrobiła z czerni barwę. Ale
możną by powiedzieć, że jakaś rzecz sprawiła istnienie. A więc każda z tych kategorii ma
istotę jednostkową, nie pochodzącą od żadnej rzeczy: na przykład, cztery równa się cztery,
jest liczbą z tą właściwością, że istnieje (istnienie, które nazywa się po arabsku anniya ) [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl aikidobyd.xlx.pl
odniesienie do czasu, albo do miejsca, albo do rzeczy, która z niej pochodzi - na przykład
działanie, albo do rzeczy, która przychodzi do niej - na przykład doznawanie. W rezultacie,
gdy ta ((pierwsza)) rzecz nie bytuje realnie, nikt nie może jej przesunąć z jednego stanu w
drugi, kolejno aż do osiągnięcia kresu. Podobnie jeśli działający nie istnieje realnie, nie może
spowodować przejścia jakiegoś bytu z jednego stanu w drugi. Tych więc siedem
((kategorii)), to przypadłości. A więc byt odnosi się do tych dziesięciu rzeczy, które są
18
najwyższymi rodzajami rzeczy: substancja, ilość, jakość, relacja, gdzie , kiedy ,
położenie, posiadanie, działanie, doznawanie.
16. Jakie jest odniesienie bytu do tych dziesięciu ((kategorii))
Ludzie, którym brak ostrej przenikliwości, wyobrażają sobie, że słowo byt odnosi się
do tych dziesięciu rzeczy przez wspólnotę nazywania w ten sposób, że byłaby tylko jedna
nazwa dla dziesięciu rzeczy i że znaczenie tej samej nazwy nie byłoby jedyne. Jest to
nieścisłe, ponieważ gdyby tak było, to gdy mówimy, że substancja jest , sprowadzałoby się
to do powiedzenia: substancja substancja , i w tym wypadku znaczenie bytu substancji nie
byłoby inne niż znaczenie substancjalność . Tak samo słowo jest odnosząc się do jakości,
nie miałoby innego znaczenia niż jakość . Przeto gdyby ktoś powiedział: jakość jest , to
sprowadzałoby się do powiedzenia: jakość jakość . Tak samo, gdyby powiedzieli:
substancja jest , sprowadzałoby się to do powiedzenia substancja substancja . W na-
stępstwie tego nie byłoby prawdą, że jakaś rzecz jest albo nie jest , ponieważ jest nie
miałoby jednego znaczenia, lecz dziesięć znaczeń. Tak samo byłoby dla nie jest . Zatem nie
byłoby dziesięciu przypadków (( jest albo nie jest )), i co więcej, wykład ten nie miałby
żadnego sensu.
Wszyscy ludzie rozsądni wiedzą dobrze, że gdy mówimy: substancja jest albo
przypadłość jest , to przez słowo byt rozumiemy jedno znaczenie, tak jak przez słowo
niebyt . Zapewne, gdy rozważasz oddzielnie byt, wówczas byt każdej rzeczy jest inny ((i
jemu właściwy)). Tak samo substancja szczegółowa jest inna w każdej rzeczy ((i jej
właściwa)). To nie przeszkadza, żeby była substancja powszechna, która byłaby wspólna
wszystkim rzeczom - lecz w porządku koncepcji; albo żeby był jakiś byt powszechny,
wspólny wszystkim rzeczom -lecz w ((porządku)) koncepcji. Lecz, chociaż by tak właśnie
było, byt nie odnosi się bynajmniej do tych dziesięciu ((kategorii)) w ten sam sposób, co
zwierzęcość do człowieka i do konia (ponieważ jeden nie ma więcej zwierzęcości niż drugi),
ani też w ten sam sposób, co białość do śniegu i do kamfory (ponieważ jedno nie ma jej
więcej niż drugie) co sprowadzałoby byt do jednoznaczności. Wszak jednoznaczne
nazywa się to, co odnosi się do wielu rzeczy, lecz zawsze w tym samym znaczeniu i bez
żadnej różnicy,
Otóż byt jest na pierwszym miejscu dla substancji. Za pośrednictwem substancji jest on
dla ilości, jakości i relacji. Za ich pośrednictwem jest on dla reszty ((dziesięciu kategorii)).
Byt czerni, białości, długości i szerokości nie jest tym samym, co byt czasu i zmiany, gdyż te
pierwsze są stałe, podczas gdy czas i zmiana nie są takie. Byt więc odnosi się do tych
19
kategorii przez stopnie więcej i mniej, jakkolwiek ma zawsze to samo znaczenie; termin ten
nazywa się analogiczny .
Znaczenie istnienia w odniesieniu do tych kategorii nie jest istotowe i nie jest istotą
czegoś możliwego - co wyłożyliśmy już uprzednio. Z tego to właśnie względu nie można
powiedzieć, że jakaś rzecz uczyniła człowieka substancją, albo że zrobiła z czerni barwę. Ale
możną by powiedzieć, że jakaś rzecz sprawiła istnienie. A więc każda z tych kategorii ma
istotę jednostkową, nie pochodzącą od żadnej rzeczy: na przykład, cztery równa się cztery,
jest liczbą z tą właściwością, że istnieje (istnienie, które nazywa się po arabsku anniya ) [ Pobierz całość w formacie PDF ]