[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Działalność prawotwórcza Napoleona stała się impulsem dla M. Spierańskiego
(1772-1839) w projektowaniu reform państwa rosyjskiego. Napoleon to częsty
motyw literatury romantycznej: młody Puszkin widzi w nim drapieżnika
i mordercę , pózniej giganta , potężnego ulubieńca fortuny ; dla Lermon-
towa to boski bohater świadomy tragizmu swego losu. D. Miereżkowski (po-
wieść Napoleon) w cesarzu Francuzów dostrzega zagadkę, fatalną tajemnicę
ludzkości. Dla symbolistów (W. Briusow) Napoleon jest wcieleniem nietzsche-
ańskiego nadczłowieka, ulubieńca stuleci , zdolnego narzucać swą potężną wo-
lę współczesnej epoce.
Napoleon jako idea obecny jest w największych powieściach literatury ro-
syjskiej: Wojnie i pokoju L. Tołstoja oraz Zbrodni i karze F. Dostojewskiego. Dla
Tołstoja Napoleon to pyszałek, nie mający wpływu na bieg wydarzeń. Bohaterów
powieści (A. Bołkońskiego, P. Biezuchowa) fascynuje Napoleon jako idea, lecz
każdy wkłada w nią własne marzenia, nadzieje, szukając przy jej pomocy roz-
wiązania rozterek moralnych. R. Raskolnikow (Zbrodnia i kara) traktuje Napo-
leona jako indywidualistyczną ideę nadczłowieka, ignorującego normy moralne
zwykłych ludzi.
Napoleon występuje w rosyjskim folklorze, również w świadomości
wyznawców raskołu (staroobrzędowców), gdzie obok postaci Piotra Wielkie-
go ucieleśnia Antychrysta. Postać ta symbolizuje indywidualizm, żądzę władzy
i kojarzona jest z nadzieją (lub obawą) na ustanowienie systemu dyktatorskiego.
Józef Smaga
0@>4
Termin wieloznaczny. Przeważnie oznacza naródBłąd! Nie zdefiniowano
zakładki. (jest synonimem słowa nacya ), rzadziej ludBłąd! Nie zdefiniowano
zakładki..
1. Narod utożsamia się z państwem i kategoria ta wyznacza polityczne,
wielkomocarstwowe interesy Rosji lub Związku Sowieckiego (zob. =0@>4=>ABL,
A>25BA:89 =0@>4).
58
2. Narod utożsamia się z ludem, z chłopstwem jako nosicielem cech
narodowych (w odróżnieniu od wynarodowionej szlachty lub inteligencji). Por.
@>AB>9 =0@>4.
3. Terminem narod określa się społeczeństwo tworzące jedną kulturę.
Andrzej Lazari
0@>4-1>3>=>A5F
Naród-bogonośca . To naród rosyjski. Bóg wyznaczył mu szczególną służ-
bę zawierającą się w jego historii i we wszystkich przejawach jego życia. Tylko
on może zbawić świat dzięki temu, iż niesie w sobie nieskażoną naukę Chrys-
tusa . Pojęcia rosyjski i prawosławny są jednością (poglądy metropolity pe-
tersburskiego Ioanna, 1993). Por. >A:20 "@5B89 8
Andrzej Lazari
0@>4=>ABL
Narodowość . Jedna z podstawowych i zarazem najmniej konkretnych kate-
gorii w myśli rosyjskiej. W 1832 r. minister oświaty S. Uwarow uznał ją za jeden
z wyznaczników światopoglądu rosyjskiego i wpisał w trójjedyną formułę:
prawosławie, samodzierżawie, narodnost' . Jako kategoria estetyczno-ideolo-
giczna znalazła sobie miejsce w trójjedynej formule socrealizmu: idiejnost',
partijnost', narodnost' . Z reguły określa osobowość narodu , narodowość (ro-
syjską, sowiecką) i nie ma nic wspólnego z kategorią ludowości. Jest podstawą
nacjonalizmu rosyjskiego i sowieckiego.
Andrzej Lazari
0F8>=0;-1>;LH5287
Narodowy bolszewizm. Zob. 5;0O 8 :@0A=0O 8458.
0H8
Nasi. Kategoria współczesnego nacjonalizmu rosyjskiego. Tendencja do dzie-
lenia ludzi na swoich i obcych jest głęboko zakorzeniona w kulturze ro-
syjskiej (por. /, =8). Stąd wróg klasowy i wróg narodu w rzeczy-
wistości sowieckiej. Dzisiaj kategorię naszych rozpowszechnia np. gazeta
Dien' (od 1993 r. Zawtra ) poświęcając jej całą kolumnę.
Andrzej Lazari
1;>2I8=0
Obłomowszczyzna. Pojęcie wywodzące się od nazwiska bohatera powieści
I. Gonczarowa Obłomow (1859). Z jednej strony, utożsamiane jest z duchowoś-
cią rosyjską, przejawiającą się w dominacji pierwiastka uczuciowego nad
intelektualnym, wysokim morale, serdeczności, preferowaniu spokojnego arka-
dyjskiego modelu życia, z drugiej traktowane jest jako kompleks cech negatyw-
nych, sprowadzających się do: czczego marzycielstwa, lenistwa, pasożytnictwa,
bałaganiarstwa, pasywności, przyzwolenia na bylejakość, unikania ryzyka, stra-
chu przed odpowiedzialnością, nieumiejętności przystosowania się do nowej sy-
tuacji. Diametralnie odmienne pojmowanie i ocena obłomowszczyzny ma pod-
łoże światopoglądowo-ideologiczne. Obłomowszczyzna w pierwszym znaczeniu
zyskała aplauz wśród myślicieli bliskich ideologii słowianofilskiej i rusofilskiej
(A. Grigorjew), preferujących wartości rosyjskie , w drugim zaś, charakteryzo-
wała poglądy zwolenników opcji okcydentalistycznej o odcieniu liberalnym i de-
mokratycznym, traktujących ją jako fatalistyczne dziedzictwo przeszłości, które
należy skutecznie przezwyciężyć (M. Dobrolubow).
Barbara Olaszek
1@07>20=I8=0
Wykształceńcy . Zob. =B5;;835=F8O.
1I5AB2>
Towarzystwo . Zob. =B5;;835=F8O.
1I5G5;>25:
Człowiek ogólny . Pojęcie wprowadzone przez F. Dostojewskiego. Dzisiaj
znowu często przywoływane dla określania człowieka bez korzeni, bez narodo-
wości, zunifikowanego, którego wykształciła jakoby cywilizacja zachodnia (por.
A5G5;>25:).
Andrzej Lazari
60
1I8=0
Wspólnota. Związek ludzi, którzy rezygnują ze swego egoizmu, z osobowoś-
ci swojej i okazują swą wzajemną zgodność (K. Aksakow). Przede wszystkim
wspólnota gminna, wspólnie władająca ziemią. Dzisiejszy opór partii nacjona-
listycznych i komunistycznych przeciwko prywatnej własności ziemi wynika
z tradycji rosyjskiej obszcziny i sowieckiego kołchozu (por. >;;5:B8287
Andrzej Lazari
5B5@1C@3
Zob. >A:20 8 5B5@1C@3.
5B@ I
Piotr I. Car Rosji, symbol reform prozachodnich. Przez starowierców uznany
za Antychrysta. To on jakoby doprowadził do podziału społeczeństwa rosyjs-
kiego na naród i oderwaną od gleby inteligencję (zob. >72@0I5=85 : ?>G-
25, =B5;;835=F8O).
Zarazem jednak mocniej związał ideę państwa z ideą wiary niż którykolwiek
z jego poprzedników. Zbudował m. in. nowy gród Piotrowy (nazwa Sankt-Pe-
tersburg nie wiązała się z samym Piotrem I, lecz właśnie ze świętym apostołem
Piotrem), tj. niejako symbolicznie przeniósł do Rosji pierwszy Rzym . To za-
owocowało następnie (nie bez udziału sakralizujących poczynania Piotra I i Ka-
tarzyny II np. Aomonosowa lub Dierżawina) triadą Uwarowa: prawosławie,
samodzierżawie, narodowość (zob. H0@>4=>ABL). Dlatego trafia on na różne
sztandary zarówno zwolenników kultury zachodniej, jak i jej przeciwników, tj.
nacjonalistów.
Jerzy Faryno, Andrzej Lazari
>4283/?>4286=8G5AB2>
Czyn podniosVy. Znaczenie rosyjskiego słowa podwig zda się nie mieć od-
powiednika w językach pokrewnych. Możliwe bliskoznaczniki, jak bohaterstwo,
odwaga, męstwo nie wyczerpują jego zakresu znaczeniowego i nie oddają jego
walorów konatywnych. Podwig oznacza nieodpartą wolę działania i jego rezul-
tat dla dobra ogólnego. Ofiar można dokonywać stale, nawet za cenę własnego
życia. W tym właśnie tkwi sens i zawiera się istota rosyjskiego podwiżni-
czestwa , rozumianego jako permanentna gotowość do wyrzeczeń i poświęceń
dla drugiego człowieka. [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl aikidobyd.xlx.pl
Działalność prawotwórcza Napoleona stała się impulsem dla M. Spierańskiego
(1772-1839) w projektowaniu reform państwa rosyjskiego. Napoleon to częsty
motyw literatury romantycznej: młody Puszkin widzi w nim drapieżnika
i mordercę , pózniej giganta , potężnego ulubieńca fortuny ; dla Lermon-
towa to boski bohater świadomy tragizmu swego losu. D. Miereżkowski (po-
wieść Napoleon) w cesarzu Francuzów dostrzega zagadkę, fatalną tajemnicę
ludzkości. Dla symbolistów (W. Briusow) Napoleon jest wcieleniem nietzsche-
ańskiego nadczłowieka, ulubieńca stuleci , zdolnego narzucać swą potężną wo-
lę współczesnej epoce.
Napoleon jako idea obecny jest w największych powieściach literatury ro-
syjskiej: Wojnie i pokoju L. Tołstoja oraz Zbrodni i karze F. Dostojewskiego. Dla
Tołstoja Napoleon to pyszałek, nie mający wpływu na bieg wydarzeń. Bohaterów
powieści (A. Bołkońskiego, P. Biezuchowa) fascynuje Napoleon jako idea, lecz
każdy wkłada w nią własne marzenia, nadzieje, szukając przy jej pomocy roz-
wiązania rozterek moralnych. R. Raskolnikow (Zbrodnia i kara) traktuje Napo-
leona jako indywidualistyczną ideę nadczłowieka, ignorującego normy moralne
zwykłych ludzi.
Napoleon występuje w rosyjskim folklorze, również w świadomości
wyznawców raskołu (staroobrzędowców), gdzie obok postaci Piotra Wielkie-
go ucieleśnia Antychrysta. Postać ta symbolizuje indywidualizm, żądzę władzy
i kojarzona jest z nadzieją (lub obawą) na ustanowienie systemu dyktatorskiego.
Józef Smaga
0@>4
Termin wieloznaczny. Przeważnie oznacza naródBłąd! Nie zdefiniowano
zakładki. (jest synonimem słowa nacya ), rzadziej ludBłąd! Nie zdefiniowano
zakładki..
1. Narod utożsamia się z państwem i kategoria ta wyznacza polityczne,
wielkomocarstwowe interesy Rosji lub Związku Sowieckiego (zob. =0@>4=>ABL,
A>25BA:89 =0@>4).
58
2. Narod utożsamia się z ludem, z chłopstwem jako nosicielem cech
narodowych (w odróżnieniu od wynarodowionej szlachty lub inteligencji). Por.
@>AB>9 =0@>4.
3. Terminem narod określa się społeczeństwo tworzące jedną kulturę.
Andrzej Lazari
0@>4-1>3>=>A5F
Naród-bogonośca . To naród rosyjski. Bóg wyznaczył mu szczególną służ-
bę zawierającą się w jego historii i we wszystkich przejawach jego życia. Tylko
on może zbawić świat dzięki temu, iż niesie w sobie nieskażoną naukę Chrys-
tusa . Pojęcia rosyjski i prawosławny są jednością (poglądy metropolity pe-
tersburskiego Ioanna, 1993). Por. >A:20 "@5B89 8
Andrzej Lazari
0@>4=>ABL
Narodowość . Jedna z podstawowych i zarazem najmniej konkretnych kate-
gorii w myśli rosyjskiej. W 1832 r. minister oświaty S. Uwarow uznał ją za jeden
z wyznaczników światopoglądu rosyjskiego i wpisał w trójjedyną formułę:
prawosławie, samodzierżawie, narodnost' . Jako kategoria estetyczno-ideolo-
giczna znalazła sobie miejsce w trójjedynej formule socrealizmu: idiejnost',
partijnost', narodnost' . Z reguły określa osobowość narodu , narodowość (ro-
syjską, sowiecką) i nie ma nic wspólnego z kategorią ludowości. Jest podstawą
nacjonalizmu rosyjskiego i sowieckiego.
Andrzej Lazari
0F8>=0;-1>;LH5287
Narodowy bolszewizm. Zob. 5;0O 8 :@0A=0O 8458.
0H8
Nasi. Kategoria współczesnego nacjonalizmu rosyjskiego. Tendencja do dzie-
lenia ludzi na swoich i obcych jest głęboko zakorzeniona w kulturze ro-
syjskiej (por. /, =8). Stąd wróg klasowy i wróg narodu w rzeczy-
wistości sowieckiej. Dzisiaj kategorię naszych rozpowszechnia np. gazeta
Dien' (od 1993 r. Zawtra ) poświęcając jej całą kolumnę.
Andrzej Lazari
1;>2I8=0
Obłomowszczyzna. Pojęcie wywodzące się od nazwiska bohatera powieści
I. Gonczarowa Obłomow (1859). Z jednej strony, utożsamiane jest z duchowoś-
cią rosyjską, przejawiającą się w dominacji pierwiastka uczuciowego nad
intelektualnym, wysokim morale, serdeczności, preferowaniu spokojnego arka-
dyjskiego modelu życia, z drugiej traktowane jest jako kompleks cech negatyw-
nych, sprowadzających się do: czczego marzycielstwa, lenistwa, pasożytnictwa,
bałaganiarstwa, pasywności, przyzwolenia na bylejakość, unikania ryzyka, stra-
chu przed odpowiedzialnością, nieumiejętności przystosowania się do nowej sy-
tuacji. Diametralnie odmienne pojmowanie i ocena obłomowszczyzny ma pod-
łoże światopoglądowo-ideologiczne. Obłomowszczyzna w pierwszym znaczeniu
zyskała aplauz wśród myślicieli bliskich ideologii słowianofilskiej i rusofilskiej
(A. Grigorjew), preferujących wartości rosyjskie , w drugim zaś, charakteryzo-
wała poglądy zwolenników opcji okcydentalistycznej o odcieniu liberalnym i de-
mokratycznym, traktujących ją jako fatalistyczne dziedzictwo przeszłości, które
należy skutecznie przezwyciężyć (M. Dobrolubow).
Barbara Olaszek
1@07>20=I8=0
Wykształceńcy . Zob. =B5;;835=F8O.
1I5AB2>
Towarzystwo . Zob. =B5;;835=F8O.
1I5G5;>25:
Człowiek ogólny . Pojęcie wprowadzone przez F. Dostojewskiego. Dzisiaj
znowu często przywoływane dla określania człowieka bez korzeni, bez narodo-
wości, zunifikowanego, którego wykształciła jakoby cywilizacja zachodnia (por.
A5G5;>25:).
Andrzej Lazari
60
1I8=0
Wspólnota. Związek ludzi, którzy rezygnują ze swego egoizmu, z osobowoś-
ci swojej i okazują swą wzajemną zgodność (K. Aksakow). Przede wszystkim
wspólnota gminna, wspólnie władająca ziemią. Dzisiejszy opór partii nacjona-
listycznych i komunistycznych przeciwko prywatnej własności ziemi wynika
z tradycji rosyjskiej obszcziny i sowieckiego kołchozu (por. >;;5:B8287
Andrzej Lazari
5B5@1C@3
Zob. >A:20 8 5B5@1C@3.
5B@ I
Piotr I. Car Rosji, symbol reform prozachodnich. Przez starowierców uznany
za Antychrysta. To on jakoby doprowadził do podziału społeczeństwa rosyjs-
kiego na naród i oderwaną od gleby inteligencję (zob. >72@0I5=85 : ?>G-
25, =B5;;835=F8O).
Zarazem jednak mocniej związał ideę państwa z ideą wiary niż którykolwiek
z jego poprzedników. Zbudował m. in. nowy gród Piotrowy (nazwa Sankt-Pe-
tersburg nie wiązała się z samym Piotrem I, lecz właśnie ze świętym apostołem
Piotrem), tj. niejako symbolicznie przeniósł do Rosji pierwszy Rzym . To za-
owocowało następnie (nie bez udziału sakralizujących poczynania Piotra I i Ka-
tarzyny II np. Aomonosowa lub Dierżawina) triadą Uwarowa: prawosławie,
samodzierżawie, narodowość (zob. H0@>4=>ABL). Dlatego trafia on na różne
sztandary zarówno zwolenników kultury zachodniej, jak i jej przeciwników, tj.
nacjonalistów.
Jerzy Faryno, Andrzej Lazari
>4283/?>4286=8G5AB2>
Czyn podniosVy. Znaczenie rosyjskiego słowa podwig zda się nie mieć od-
powiednika w językach pokrewnych. Możliwe bliskoznaczniki, jak bohaterstwo,
odwaga, męstwo nie wyczerpują jego zakresu znaczeniowego i nie oddają jego
walorów konatywnych. Podwig oznacza nieodpartą wolę działania i jego rezul-
tat dla dobra ogólnego. Ofiar można dokonywać stale, nawet za cenę własnego
życia. W tym właśnie tkwi sens i zawiera się istota rosyjskiego podwiżni-
czestwa , rozumianego jako permanentna gotowość do wyrzeczeń i poświęceń
dla drugiego człowieka. [ Pobierz całość w formacie PDF ]